توصیه های امام رضا (ع) درباره بهداشت سفره و آداب سفره داری

 

در دستورات بهداشتی امام رضا (ع) آمادگی برای تناول غذا خود مرحله ای است که آثار و فواید متعددی را برای فرد به همراه دارد. از این رو در توصیه های بهداشتی آن حضرت شستن دستها پیش از غذا و بعد از غذا ، گفتن بسم الله در آغاز غذا، با دست راست غذا خوردن، با آرامش غذا خوردن، گفتن الحمد لله پس از غذا و خلال کردن ، احترام به نان و سفره از جمله اموری است که باید به آنها توجه نمود .

اولین توصیه امام رضا (ع) در این باره رعایت پاکیزگی و شست و شوی دست ها است. درباره این موضوع نقل شده است که امام رضا (ع) قبل از خوردن غذا، دست های خود را می شست، اما پس از شستن، دستش را با حوله خشک نمی کرد. آن حضرت بعد از صرف غذا، دست ها را می شست و با حوله خشک می کرد.
همچنین وضو گرفتن و ذکر نام خدا – بسم الله الرحمن الرحیم – و شکر نعمت های الهی را به جا آوردن پیش از غذا توصیه شده است. امام رضا (ع) فرمود: قبل از غذا وضو بگیرید (ظاهر و باطن خود را شست و شو دهید) تا برکت نعمت بر شما باقی بماند. 

آب درمانی در کلام امام رضا علیه السلام

 

آب، برکت حیاتبخش خداوند

بیشتر دانشمندان عقیده دارند که زندگی در آب آغاز شده است و نخستین موجودات زنده آبزی بوده‌اند. در قرآن کریم نیز آمده است که همه چیز از آب زنده است و خداوند پنجاه بار در قرآن از آن به اشکال مختلف یاد کرده است.
خداوند در آیات متعدد انسان را به تفکر در آب و شکرگزاری این نعمت بزرگ یادآور شده است. آب به عنوان برکت خداوندی است که حیات می‌بخشد، حیات را حفظ می‌کند و بشر و زمین را پاکیزه می‌گرداند. عرش خدا بر روی آب و بهشت به صورت باغهایی که نهرهایی زیر آنها جاری است تشریح می‌شود. به نظر می‌رسد که در قرآن آب با ارزش‌ترین آفریده خداوند بعد از انسان می‌باشد.
اباصلت هروی می گوید: مأمون از امام رضا علیه السلام درباره ی این آیه سؤال کرد: « و هو الذی خلق السموات و الارض فی ستة ایام و کان عرشه علی الماء لیبلوکم ایکم احسن عملا» (هود: 7) ؛ «اوست خدایی که آسمانها و زمین را در شش روز آفرید در حالی که عرش او بر روی آب بود. تا شما را بیازماید که کدام یک از شما اعمالتان بهتر است. امام رضا علیه السلام فرمود: خداوند تبارک و تعالی عرش، آب و ملایکه را قبل از خلقت آسمانها و زمین آفرید، و ملائکه با توجه نمودن به خود و عرش و آب، بر وجود خداوند استدلال می کردند. سپس خداوند عرش خود را بر روی آب قرار داد تا بدین وسیله قدرت خود را به ملائکه بفهماند، که خداوند بر هر کاری تواناست، سپس با قدرت و توانایی خویش عرش را بلند کرده و بر فراز آسمان های هفتگانه قرا داد. آنگاه در حالی که بر عرش خود تسلط و استیلاء داشت، آسمانها و زمین را در شش روز آفرید، و....(1) 

روایت جالب امام رضا (ع) از آثار صدقه و برکت در زندگی

 

امام رضا علیه السلام ضمن نکوداشت سنت حسنه صدقه و تبیین آثار و فواید مادی و معنوی بخشش در راه خدا، با ذکر یک نمونه عینی صدقه را باعث فزونی مال و خیر و برکت در زندگی معرفی کرده اند. امام رضا علیه السلام به نقل از پدر بزرگوار خویش می فرماید: کان الصادق (ع) فی طریق ومعه قوم معهم أموال وذُکر لهم بارقة «السیوف والمراد قطاع الطریق واللصوص» فی الطریق یقطعون على الناس، فارتعدت فرائصهم فقال لهم الصادق: ما لکم؟ قالوا: معنا أموالنا نخاف علیها أن تؤخذ منا أفتأخذها منا؟ فلعلهم یندفعون عنها اذا رأوا انها لک، 

عوامل برکت در زندگی از نگاه امام رضا علیه السلام

 

برکت چیست و چگونه می‌شود چیزی اعم از مادی و معنوی دارای برکت شود؟ و اگر چیزی دارای برکت شود چه اتفاقی می‌افتد. خداوند علاوه بر آنکه بسیاری از نعمات خود را با تعبیر نعماتی «مبارک» در قرآن کریم یاد کرده ، به زیبایی به اصل برکت اشاره کرده و می فرماید: وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُری آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ اْلأَرْضِ؛ و اگر مردم شهرها ایمان آورده و به تقوا گراییده بودند، قطعا برکاتی از آسمان و زمین بر ایشان می گشودیم.

علامه طبرسی در تفسیر این آیه می نویسد: خداوند می فرماید: از شرک و گناهان بپرهیزید تا ما درهای برکات و خیرات تکامل بخش را، از آسمان به وسیله آمدن باران و از زمین به خاطر روییدن گیاهان و به وجود آمدن میوه ها نازل گردانیم.  

توصیه های بهداشتی امام رضا (ع) برای محافظت از کبد

 

کبد مرکز غم است
کم کاری کبد موجب می شود که انسان دچار افسردگی شود، چرا که وقتی مواد غذایی کافی از طریق کبد عبور نکند وبه سلول ها نرسد ، سلول ها دچار کمبود می شوند و نمی توانند کار خود را به خوبی انجام دهند و همین امر موجب غم و اندوه در انسان می شود. علاوه بر این ، تجمع مواد غذایی در کبد و به حالت سکون درآمدن آنها موجب گندیدگی و فساد می شود و این خود عامل بزرگی برای ایجاد غم و اندوه است.
امام رضا علیه السلام در رساله ذهبیه ضمن تشریح اعضای بدن و وظایف هر یک از آنها درباره حزن و شادی بدن می فرماید: فأما عذابه فالحزن و اما ثوابه فالفرح و اصل الحزن فی الطحال و اصل الفرح فی الثرب؛ عذاب بدن حزن و غم و ثواب بدن شادی است. سپس اشاره می کنند که مرکز غم و حزن در بدن کبد و مرکز شادی و فرح بدن کلیه ها هستند.(1)

امام رضا(ع) وشکوفایی تمدن اسلامی

آثار برجا مانده از گفتار و روایات آن حضرت در مباحثی چون پزشکی، خداشناسی، نجوم،‌ فیزیک، علوم انسانی و ... گواهی بر این مسأله است که حضرت با احاطه الهی بر تمامی علوم و گرم نگه داشتن جلسات مناظره راه توسعه علوم را هموار کردند.مناظرات آن حضرت از جمله با «صباح بن نصر هندی» و «عمران صابی» درباره خدا، پیدایش زمین، تغییر اشیا و مسایل علمی دیگر، کلمات آن حضرت درباره مسایل فقهی و بیان فلسفه احکام و نیز مباحث اخلاق همه و همه حاکی از گستردگی معلومات آن حضرت است و مسلّماً‌ کسی که از چنین موقعیت علمی برخوردار باشد، وجود او اصلاً در ایجاد نهضت علمی مؤثر است.  

سبک زندگی رضوی

 

فریفته مقام و موقعیت خود نشوید!

«احمد بن محمد بن ابى نصر بزنطى »، از بزرگان اصحاب امام رضا علیه السلام ، شبی را به دعوت امام در خانه ایشان خوابید. او می گوید: من از شوق به سجده افتادم و گفتم: سپاس خداى را که حجت خدا و وارث علوم پیامبران در میان ما چند نفر که خدمتش شرفیاب شدیم تا این حد به من محبت فرمود. هنوز در سجده بودم که متوجه شدم امام به اطاق من باز گشته است،برخاستم.حضرت دست مرا گرفت و فشرد و فرمود: اى احمد!امیر مؤمنان علیه السلام به عیادت «صعصعة بن صوحان » (که از یاران ویژه ى آن حضرت بود) رفت و چون خواست برخیزد فرمود:«اى صعصعه!از اینکه به عیادت تو آمده ام به برادران خود افتخار مکن- عیادت من باعث نشود که خود را از آنان برتر بدانى- از خدا بترس و پرهیزگار باش، براى خدا تواضع و فروتنى کن خدا تو را رفعت مى بخشد» (1)  

توصیه های امام رضا (ع) درباره بهداشت کودک

 

امام رضا علیه السلام خطاب به مأمون حالات انسان که خداوند متعال ساختمان وجودی او را برپایه آنها ساخته و آفریده و با این حالات دوران زندگی خود را سپری می کند به چهارحالت تقسیم نموده و پانزده سال اول زندگی را دوران زیبایی و طراوت آدمی معرفی کرده و توجه به وضعیت خانواده و فرزندان را لازم بر شمرده اند. آن حضرت دراین زمینه می فرماید: صاحب النعمه یجب ان یوسع علی عیاله؛ افرادی که توانایی لازم را دارند باید بر زن و فرزند خود توسعه و گشایش دهند. (1)

شکی نیست که مراقبت های جسمانى، تغذیه خوب، توجه به آرامش و نیازهاى عاطفى نوزاد می تواند عامل مؤثری در کیفیت رشد جسمى، عاطفى و طی مراحل تکامل کودک باشد. از این رو امام رضا علیه السلام توجه به فرزند را در 

چند رهنمود بهداشتی از حضرت رضا علیه السلام

 

رهنمودها و نصایح آن بزرگوار که در لحظه، لحظه‌های زندگی همچون خورشیدی راه زندگانی را روشن می سازد در قالب احادیث، روایات و کلمات ارزنده به ما عرضه می شود که اگر آنها را سرلوحه کار خود قرار دهیم مطمئنا به حیات طیبه دست خواهیم یافت و این گنجینه در واقع اقیانوس بیکرانی در موضوعات مختلف زندگانی است که تشنگانی که در پی آب حیات و چشمه سلامتی و امنیت می گردند، رهنمودهای ارزنده حضرت رضا(ع) را سرلوحه زندگی خود قرار دهند نه تنها ازآفت های زندگی در امان خواهند ماند، بلکه در عین صحت و عافیت زندگی خواهند نمود. اکنون برای بهروری از گنجینه گهربار رضوی همراه می شویم با گزیده‌ای از رهنمودهای گهربار آنحضرت درباره بهداشت.

1- هنگام غذا خوردن باید ابتدا غذای سبک بخورید آنگاه غذاهای سنگین و دیر هضم .

2- قدرت و استقامت بدن مربوط به خواب است ابتدا به پهلوی راست و سپس به پهلوی چپ بخوابید.

3- شبها زود نخوابید بلکه دو ساعت بعد از صرف شام بیدار باشید. 

توصیه‌های امام رضا(ع) در رابطه با مدیریت و سبک زندگی

 

مطابق آموزه های ائمه (ع) مقاطع مختلف حیات آدمی است به عنوان سرمایه عمر است و باید با برنامه ریزی صحیح و دقت و مراقبت از این سرمایه حد اکثر بهره برداری را نمود. از این رو یکی از مسائلی که در اسلام به آن بسیار سفارش و تأکید شده ، داشتن نظم و برنامه در تمام طول زندگی می باشد که در قرآن کریم و روایات ائمه معصومین (علیهم السلام) به صورت های گوناگون به آن اشاره شده است.
امام رضا علیه السلام پیش از هر چیز ما را به تدبر و حسن برنامه ریزی در زندگی سفارش کرده اند. ، ایشان می فرمایند: لا یستَکمِلُ عَبدٌ حقیقةَ الایمانِ حَتَّی تَکونَ فیهِ خِصالُ ثَلاثٍ: اَلتَّفقُّهُ فِی الدّینِ وَ حُسنُ التَّقدیرِ فِی المَعیشَةِ، وَ الصَّبرُ عَلَی الرَّزایا؛ هیچ بنده ای حقیقت ایمانش را کامل نمی کند مگر این که در او سه خصلت باشد:دین شناسی، تدبر نیکو در زندگی و شکیبایی در مصیبت ها و بلاها.»(۱)