نقش امام رضا (ع)در فرهنگ و تمدن تشیع و ایران

 

از میان تحولات تاریخ تشیع، بدون شک سفر امام رضا۷به ایران از مهم ترین و سرنوشت ساز ترین حوادث محسوب می شود. این سفر، تحولات عمیق و بی بدیلی در فرهنگ ایرانی به وجود آورد. گرایش مردم ایران به تشیع، تعمیق علوم و معارف شیعی میان ایرانیان، رواج فرهنگ علوی و همچنین تثبیت هنر اسلامی در جهت تکمیل و بازسازی مقبره رضوی از مهم ترین دستاوردهای این سفر است که در نهایت به نهادینه شدن فرهنگ علوی میان ایرانیان منجر شد. مقاله حاضر به دنبال اثبات این فرضیه است که سفر تاریخی امام رضا۷به ایران از جهات گوناگونی از قبیل گرایش مردم به تشیع،  

امام رضا(ع) وشکوفایی تمدن اسلامی

آثار برجا مانده از گفتار و روایات آن حضرت در مباحثی چون پزشکی، خداشناسی، نجوم،‌ فیزیک، علوم انسانی و ... گواهی بر این مسأله است که حضرت با احاطه الهی بر تمامی علوم و گرم نگه داشتن جلسات مناظره راه توسعه علوم را هموار کردند.مناظرات آن حضرت از جمله با «صباح بن نصر هندی» و «عمران صابی» درباره خدا، پیدایش زمین، تغییر اشیا و مسایل علمی دیگر، کلمات آن حضرت درباره مسایل فقهی و بیان فلسفه احکام و نیز مباحث اخلاق همه و همه حاکی از گستردگی معلومات آن حضرت است و مسلّماً‌ کسی که از چنین موقعیت علمی برخوردار باشد، وجود او اصلاً در ایجاد نهضت علمی مؤثر است.  

نقش امام رضا علیه السلام در ارتقاء و تقویت تشیع در ایران

 

نقش امام رضا علیه السلام در ارتقاء و تقویت تشیع در ایران ورود امام رضا علیه السلام به ایران و خراسان ، زمینه گسترش طرفداران حضرت و تقویت شیعه را فراهم آورد .

الف) امام در مسیر مرو
هم زمان با شروع قرن سوم هجری ، مامون حضرت رضا علیه السلام را از مدینه ، به مرو فرا خواند و امام با اکراه و اجبار به سوی مرو حرکت داده شدند . تمام تلاش در این حرکت اجباری بر این بود که حضرت به عنوان امام معصوم و بزرگ شیعیان شناخته نشوند ، مامون به گونه ای سفر حضرت را از دور مدیریت می نمود که بعد رهبری معنوی و امامت امام مخفی بماند اما امام علیه السلام این تحدید را به فرصت تبدیل نمود و از آن به بهترین شیوه در مسیر گسترش فرهنگ اسلام ناب بهره جست .
رجاء بن ابی ضحاک که مامور آوردن امام به مرو بود در مورد اتفاقات و حوادث طول سفر این گونه می گوید :
مامون مرا فرستاد که علی بن موسی الرضا علیه السلام را از مدینه به نزد او حاضر کنم و مرا امر کرد که او را از راه بصره و اهواز و فارس بیاورم و از راه قم نیاورم و امر کرد که شب و روز مواظب او باشم تا او را وارد خراسان سازم .

بررسی نقش وجودی حضرت امام رضا(ع) در فرهنگ شیعی ایران

 

بی گمان حضور امام رضا(ع) و هجرت ایشان به ایران در علاقه مندی و نگرش ایرانیان به تشیع بسیار موثر بوده است اردات و علاقه ایرانیان به اهل بیت و حضور سلمان فارسی در حضور پیامبر(ص) گوشه ای از ارادت ایرانیان به اهل بیت می باشد و از آنجا که ایرانیان از ظلم ستم فرامانروایان خسته شده بودند با حضور امام هشتم در ولایتعهدی مامون جان تازه ای گرفته و با ارتباط نزدیک با امام رضا(ع) و الگو گرفتن از ایشان بیش از پیش رو به تشیع آوردن زیرا تا قبل از حضور امام رضا(ع)به ایران ،ایرانیان فقط از راه دور با اهل بیت ارتباط داشتن.

حضور امام رضا(ع) در ایران و هم چنین ورود دیگر مریدان و خاندان اهل بیت و عبور از شهرهای مختلف بیش ازپیش زمینه ساز ورد تشیع رو به ایران فراهم کرد از جمله حضور حضرت معصومه و وفات در شهر قم است

نویسنده: الهام امینی