امام رضا علیه السلام یکی از ائمهای است که رفتارهایشان میتواند به عنوان یک سبک زندگی اجتماعی تلقی شود چرا که ایشان به دلیل حضور در فضاهای مختلف جهان اسلام از ایران گرفته تا عراق و حضور فعالشان در عرصههای مختلف دینی، اجتماعی و سیاسی، رفتارهای مختلفی نیز از خود نشان دادهاند. زندگی امام هشتم علیه السلام نقطه عطفی در تاریخ شیعه است به لحاظ عقل گرایی، مناظرات، بسط فرهنگ و اندیشه اسلامی و همین طور ارایه الگوی صحیح و رفتار اجتماعی مطلوب در برخورد با پیروان دیگر ادیان و مذاهب که باید بتوانیم از این اندیشه ها الگوبرداری کرده و بر اساس آنها چراغ راه آینده مان را روشن کنیم.
این نوشتار شرح حالی مختصر از زندگانی امام رضا علیه السلام است که رفتار محترمانه و مهربانانه او با مردم زبانزد خاص و عام است.
ادامه مطلب ...نیکی به پدر و مادر آنقدر مهم است که در قرآن در کنار توحید توصیه شده است. در احادیث نیز احسان به والدین بسیار سفارش شده و نگاه رحمت به والدین، پاداش حج مقبود دارد. رضایت آن دو، رضای الهی است و خشم آنان خشم خداست. احسان به پدر و مادر عمر شخص را طولانی می کند و سبب می شود که فرزندان او هم به وی احسان کنند.
امام رضا ـ علیه السلام حرمت نافرمانی پدر و مادر را از این جهت برشمرده است که موجب از دست دادن توفیق طاعت خداوند عزوجل و بی احترامی به پدر و مادر و ناسپاسی نعمت و از بین رفتن شکر و سپاسگزاری و کم شدن نسل و قطع شدن آن می شود؛ زیرا نافرمانی والدین سبب می گردد که به پدر و مادر احترام گذاشته نشود، حقّ و حقوق آنها شناخته نشود، پیوندهای خویشاوندی قطع گردد، پدر و مادر به داشتن فرزند بی رغبت شوند و به علت نیکی نکردن و فرمان نبردن فرزند از پدر و مادر، آنان نیز کار تربیت او را رها سازند. (1)
راوی: یکی از نزدیکان امام رضا علیهالسلام
مرد گفت: «سفر سختی بود. یک ماه طول کشید».
امام رضا علیهالسلام فرمودند: «خوش آمدی!»
ـ «ببخشید که دیروقت رسیدم. بیپناهبودن مرا مجبورکرد که دراین وقت شب، مزاحم شما شوم».
امام لبخندی زدند و فرمودند: «با ما تعارف نکن! ما خانوادهای میهماندوست هستیم».
در این هنگام روغن چراغ گردسوز فرونشست و شعلهاش آرام آرام کم نور شد. میهمان دست برد تا روغن در چراغ بریزد، اما امام دست او را آرام برگرداند و خود، مخزن چراغ را پر کرد. مرد گفت: «شرمندهام! کاش اینقدر شما را به زحمت نمیانداختم».
امام در حالی که با تکه پارچهای، روغن را از دستش پاک میکرد، فرمودند: «ما خانوادهای نیستیم که میهمان را به زحمت بیندازیم».
منابع مقاله:
مجله، هنر دینی، شماره 6، ؛
www.hawzah.net
عبدالعظیم حسنی از روات ثقه و مورد اطمینان می باشد و محبین خاص اهل بیت علیهم السلام است و امام هادی علیه السلام در حق وی فرمود: انت ولینا حقا (براستی که تو محب و دوست ما می باشی)
روزی حضرت امام رضا علیه السّلام رو به وی کردند و چند توصیۀ راهگشای اخلاقی به او آموخت تا به شیعیان و یاران ابلاغ کند . متن فرمایش چنین بود : ای عبدالعظیم ، سلام مرا به دوستان برسان و به آنها بگو :
* شیطان را به دلهای خویش راه ندهند .
* درگفتار خویش ، راستگو باشند و امانت را ادا کنند.
* از جدال و نزاع بیهوده ای که سودی برایشان ندارد دوری کنند و خاموشی را پیشه خود سازند .
* به همدیگر روی آورند و به دیداروملاقات هم بروند « فان ذلک قربه الیَّ» زیرا اینکار موجب نزدیکی به من است .
* آنان خود را به دشمنی و بدگویی با یکدیگر مشغول نسازند ، زیرا با خود عهد کرده ام که اگر کسی چنین کاری انجام دهد و دوستی از دوستانم را ناراحت کند یا به خشم آورد ، خداوند را بخوانم تا او را دردنیا با شدیدترین عذابها مجازات کند و درآن سرا نیز از زیانکاران خواهد بود.
امام رضا(ع) چه در مدینه و چه پس از سفر به خراسان، در تعاملات روزمره با آحاد جامعه گسستهای فرهنگی و اعتقادی را برطرف و سبک زندگی دینی را احیاء کردند.
ایشان فرهنگ زندگی و سیره اهل بیت(ع) را به متن جامعه آوردند و دوران حیات امام هشتم(ع) دوران اوج تحکیم بنیانهای خانواده و زندگی دینی بود. برای تبیین و واکاوی بیشتر این مسأله با حجت الاسلام عبدا... فاطمی نیا، استاد اخلاق و معارف اسلامی گفتگو کردهایم که در ادامه میخوانید.
سبک زندگی امام رضا(ع) نمونهای از اصول کلی عملی حاکم بر تمامی عرصههای زندگی است، در این زمینه چه دیدگاهی دارید؟
زندگی امام رضا(ع) در مدینه و خراسان در یک راستا امتداد داشت و حضرت نقش موثری در هدایت آحاد جامعه و اصلاح ساختارهای غلط حاکم بر زندگی مردم آن دوره داشتند. احترام به حقوق متقابل انسانها مسأله ای است که در صدر اسلام از سوی رسول خدا(ص) پایه گذاری شد، اما با گذشت دورههای مختلف و وارد شدن انحرافها در متن دین در عصر امام رضا(ع)
ادامه مطلب ...
جایگاه خانواده
خانواده هسته نخستین تشکیل ساختمان جامعه به شمار می رود و عواملی چون عشق و محبت و عاطفه را در وجود انسانها ریشه دار می نماید. با رعایت موازین اسلامی زندگی خانوادگی شکوفا می گردد و آیین اسلام حقوقی برای اعضای آن به وجود می آورد که با مراعات و اجرای آن، صفا و صمیمیت چون چشمه ای جوشان در خانواده جاری می گردد.
حضرت رضا(ع) در خصوص مناسبات اخلاقی و روابط بین اعضای خانواده، یک اصل کلی، جالب و دارای پیامی روان شناختی را مطرح می فرمایند: "برخورد خود را با افراد کوچک و بزرگ، زیبا و نیکو گردان که این اصل در حسن معاشرت و بهبودی آن تأثیری فراوان دارد."
این سخن می تواند برگرفته از فرمایش ارزشمند رسول اکرم(ص) باشد که می فرمایند: "بهترین شما کسی است که برای اهل خانه اش نیکو باشد و من نیکوترین شما برای خانواده ام هستم."
ادامه مطلب ...ابراهیم بن عباس گوید: هرگز ندیدم امام رضا (علیه السلام) به کسی - ولو به یک کلمه - جفا و بی مهری کند و نیز ندیدم که سخن شخصی را قطع نماید، بلکه صبر می کرد تا سخن او به آخر برسد، و ندیدم که آن حضرت تا آنجا که امکان داشت ، تقاضای کسی را رد نماید، او هرگز پاهایش را کنار افرادی که در حضورش بودند دراز نمی نمود و هرگز در حضور افراد تکیه نمی کرد، و هرگز ندیدم که آن حضرت به خدمتکاران و غلامان آزاد شده اش ناسزا بگوید، و ندیدم او را که آب دهانش را بیرون بیندازد، و هرگز او را ندیدم که خنده با صدا بکند بلکه خنده اش تبسم و لبخند بود، وقتی که خلوت می کرد و کنار سفره می نشست همه خدمتکاران و غلامان حتی دربانهای اسطبلها را کنار سفره می نشاند و با هم غذا می خوردند. آن حضرت شب کم می خوابید، بسیار سحر خیز بود، بیشتر شبها را از آغاز تا صبح به عبادت می پرداخت ، بسیار روزه می گرفت و روزه سه روز در هر ماه را حتما انجام می داد و می فرمود: روزه سه روز هر ماه ، معادل روزه همه زمانها است ، او کارهای نیک بسیار می کرد و غالبا آن را در شبهای تاریک انجام می داد.
منبع:
داستان صاحبدلان / محمد محمدی اشتهاردی
هیچ یک از اهل بیت(ع) پیروانشان را به فقر و تهی دستی فرا نخواندند؛ چرا که فقر، به طور طبیعی می تواند سرچشمه بسیاری از غصه ها، لغزش ها و تبه کاری ها باشد. «بررسی مشکلات اجتماعی و سبب جویی نابسامانی ها روشن می سازد که فقر اساس بسیاری از مشکلات اجتماعی و نابسامانی های زندگی فردی خانوادگی و اجتماعی است. تردید نیست که انسان دراین زندگی، درکالبدی جای دارد از مواد طبیعی تشکیل یافته است و با اشیایی سر و کار دارد و در فضایی زندگی می کند به وسایل و کالاهای مادی نیازمند است. غذا، لباس، مسکن، نظافت و بهداشت، همه در طبیعت این زندگی و لازم تداوم حیات انسانی است و نبود یا کمبود هر یک از این امور، ناتوانی، بیماری و فرسایش و پیری زودرس را در پی خواهد داشت
ادامه مطلب ...