نگاه امام رضا(ع) به وظیفه اقتصادی

Full Image

نگاه ویژه امام رضا (ع) به موضوع اقتصاد و روابط مالی آمیخته ای است از لزوم اخلاق، تعهد و مسئولیت پذیری در روابط اقتصادی در ابعاد اجتماعی و فردی .
امام رضا(ع) می فرماید:ان الذی یطلب من فضل یکف به عیاله اعظم اجرا من المجاهد فی سبیل الله. کسی که به دنبال روزی وفضل خداوند باشد تا هزینه خانواده خود را تامین کند پاداشش بیشترازکسی است که درراه خدا جهاد کند.(1)
از نگاه امام رضا(ع) انسان متعهد برای به دست آوردن روزی حلال و برطرف کردن نیازهای مادی و گذران امور زندگی خود باید تلاش کند. از همین روآن حضرت(ع) دریک درس بزرگ به ما می آموزد کسی که به امید روزی و فضل پروردگار در پی روزی حلال می رود تا رفاه خانواده خود را تامین کرده و از دیگران بی نیاز باشد ، پاداشش نزد خداوند بیش ازکسی است که درراه خدا جهاد ومبارزه کند.

امام رضا (ع) در بیانی دیگر داشتن حساب و کتاب در مخارج زندگی و رعایت دخل و خرج را از خصوصیات انسان مؤمن و کامل برشمرده و می فرمایند : « لا یستکمل عبد حقیقه الایمان حتی تکون فیه خصال ثلاث: التفقه فی الدین و حسن التقدیر فی المعیشه، و الصبر علی الرزایا (2) ؛ تا سه خصلت در انسان نباشد، حقیقت ایمان او کمال نباید: شناخت عمیق از دین، اندازه داشتن در زندگی و پایداری در مصیبت‎ها.»
بدیهی است که زندگی بی حساب و کتاب و فاقد محاسبه و اندازه‎داری، تعادل و هماهنگی لازم را نداشته و با وجود صرف نیرو و سرمایه فراوان، بازدهی بسیار اندک خواهد داشت و در نتیجه امکانات و نیروها هرز رفته و استواری و پایداری حیات فرد و جامعه دچار مخاطره می‎گردد.
امام رضا (ع) در بیانات مختلفی ضمن توصیه به کار و تلاش، پرهیز از اسراف و ریخت و پاش و میانه روی، تباه سازی اموال را پدیده ای ناپسند می داند و دوستنان و پیروان خویش را از این پدیده نامبارک باز می دارد و می فرماید: «ان الله یبغض... اضاغة المال؛ خداوند، تباه سازی اموال را دشمن می دارد.» (4) روشن است که تباه کردن اموال و تضییع آنها مفهومی بس گسترده داشته و شامل انواع ریخت و پاش ها و اسراف ها و هزینه های بی مورد در زندگی می گردد.
پانوشتها:
1. مجلسی محمدباقر/ بحارالانوار ج78ص339 و ر.ک.میزان الحکمه ج4 119حدیث7204
2. تحف العقول، ص 329 .
3. تحف العقول، ص 804.