افزایش جمعیت از منظر امام رضا (ع)

Full Image

نظریه پردازان اروپایی جمعیت را عامل مهمی در تعیین موازنات سیاسی و فرهنگی دانسته و از افزایش جمعیت مسلمانان به عنوان تهدید یاد می کنند و برای نابودی اسلام از طریق تضعیف جمعیت نقشه ها کشیده اند. (1)
مسالۀ تحدید نسل و موضوعات مربوط به جمعیت در منابع فقهی هم به نوعی مطرح شده است. علامه حلی در کتاب نکاح، عزل یا همان پیشگیری را با این استدلال که موجب تقلیل نسل می شود در حالی که پیامبر اکرم به آن تشویق کرده مکروه شمرده است. (2)
محقق کَرَکی هم اصل نکاح را به علت این که موجب تکثیر نسل و بقای نسل انسان است و می تواند موجب تولد فرزند صالح شود مستحب دانسته است(3)
فیض کاشانی در مفاتیح الشرایع و بحرانی در حدایق کثرت نسل را به عنوان هدفی دینی دانسته اند که اگر ازدواج با این هدف انجام شود عبادت خواهد بود و در وسایل الشیعه هم بابی با عنوان: « بَابُ اسْتِحْبَابِ الِاسْتِیلَادِ وَ تَکْثِیرِ الْأَوْلَادِ» گشوده شده و روایاتی در آن قرار گرفته است.(4)

اخلاق و رفتار امام رضا علیه السلام

Full Image

امامان پاک ما در میان مردم و با مردم می‏زیستند،و عملا به مردم درس زندگی و پاکی و فضیلت می‏آموختند،آنان الگو و سرمشق دیگران بودند،و با آنکه مقام رفیع امامت آنان را از مردم ممتاز می‏ساخت،و برگزیده‏ی خدا و حجت او در زمین بودند در عین حال در جامعه حریمی نمی‏گرفتند،و خود را از مردم جدا نمی‏کردند،و به روش جباران انحصار و اختصاصی برای خود قائل نمی‏شدند،و هرگز مردم را به بردگی و پستی نمی‏کشاندند و تحقیر نمی‏کردند...
«ابراهیم بن عباس‏»می‏گوید:«هیچگاه ندیدم که امام رضا علیه السلام در سخن بر کسی جفا ورزد،و نیز ندیدم که سخن کسی را پیش از تمام شدن قطع کند،هرگز نیازمندی را که می‏توانست نیازش را بر آورده سازد رد نمی‏کرد،

مدیریت اقتصاد خانواده از منظر امام رضا(ع)

 

مقدمه– اقتصاد چیست و چرا اقتصاد خانواده؟
در پاسخ این سوال باید به طرح زیربنای مساله توجه نمود که در اصل، یک موضوع روان‌شناختی و مردم‌نگارانه می‌باشد و آن این است که انسان با توجه به تمایلی که به ارضای نیازهای خود دارد، همواره سعی می‌کند با صرف حداقل تلاش یا هزینه، حداکثر نتیجه را به دست آورد، دستیابی به چنین راه و روشی پایه فکری دانش یا روشی است که اقتصاد نامیده شده است.
توجه به بدیهی بودن مطلب یاد شده ما را به این واقعیت نزدیک می‌سازد که هر فردی تحت تاثیر هر مشرب خاصی که باشد، حرکت و تلاش فکری او می‌باید بر مبنای این اصل بنا نهاده شود. بنابراین، در تعریف اقتصاد می‌توان گفت «اقتصاد» علمی یا روشی است که رفتار و رابطه انسان را با اشیای مادی مورد نیاز او که به رایگان در طبیعت نمی‌یابد، مطالعه می‌کند. 

اصل پیشگیری در آموزه های پزشکی امام رضا علیه السلام

Full Image

اصول بهداشتی و پزشکی امام رضا علیه السلام بر پیشگیری و رعایت بایستگی هایی در امر تغذیه و رفتار بهداشتی نهاده شده است. امام رضا علیه السلام در این زمینه می فرماید : فالجسد بهذه المنزلة و بالتدبیر فی الاغذیة و الاشربة یصلح و یصح و تزکو العافیة فیه؛ پس بدن به منزلت همان زمین است و با تدبیر عاقلانه ای که در خوراک و نوشاب بکار می رود صحیح و سالم می ماند و نیروی سلامتی در آن زیاد می گردد.

رژیم غذایی مناسب
در این فرمایش امام(ع)، تدبیر عاقلانه در خوردن و نوشیدن، باعث طول عمر برشمرده شده و مبین آن است که مردمی که زندگی معقولی از نظر خوراک داشته باشند نه تنها پیر و ناتوان نمی شوند، بلکه هر چند در امتداد زمان جلوتر بروند نیروی صحت و عافیت آنها بیشتر می شود ؛ از این رو برنامه غذایی هر فرد باید متناسب با وضع بدن، حسب سن ،

خواص کدو در آموزه های پزشکی امام رضا علیه السلام

Full Image

کدو گیاهی است که در قرآن از آن به نیکی یاد شده است.(1) این خوراک آسمانی گیاهی است یک ساله با برگهای پهن و سبز که روی سطح آن کرکهای نازکی فرا گرفته است. در روایات زیادی ذکر شده که پیامبر بوته کدو را بسیار دوست می داشت وقتی علت را از ایشان جویا شدند گفتند بوته کدو بوته برادرم یونس است که خداوند در پی نجات یونس از شکم نهنگ و ضعف شدید ایشان بوته کدو را برایشان رویاند تا از آن تناول نموده و جانی تازه یابند. در عادات غذایی پیامبر (ص) هم نقل شده که بهترین خوراک نزد آن حضرت گوشت بود و می فرمود: گوشت بر شنوائی انسان می افزاید. آب گوشت را با گوشت و کدو میل می کرد و کدو را دوست.

نقش تغذیه در تربیت از نگاه امام رضا علیه السلام

Full Image

قرآن در توصیه ای کلی به پیامبر (ص) می فرماید: یَا أَیُّهَا الرُّسُلُ کُلُوا مِنَ الطَّیِّبَاتِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا؛ ای پیامبران ، از طیبات بخورید و کارهای شایسته کنید. این آیه عمل صالح را در گرو تغذیه از طیبات می داند. در جایی دیگر می فرماید: فلینظر الانسان الی طعامه، ای انسان به غذای خود بنگر، که این آیه هم حکایت از تأثیر گذاری تغذیه بر رفتارهای انسان دارد.
و نیز می فرماید: یا أَیّهَا النّاسُ کُلُوا مِمّا فِی اْلأَرْضِ حَلالاً طَیِّبًا وَ لا تَتّبِعُوا خُطُواتِ الشّیْطانِ؛ ای مردم از آنچه در زمین است، حلال و پاکیزه را بخورید و از گام‌های شیطانی پیروی نکنید». (1)

تکالیف والدین نسبت به فرزندان از منظر امام رضا(ع)

Full Image

یکی از سعادتهای خانواده، داشتن فرزند است و فرزندان به فضای خانه و خانواده، گرمی و نشاطِ خاصی می بخشند. به ندرت دیده می شود خانواده بی فرزند، در مسیر طبیعی خود سیر کند. از اینرو امام رضا(ع) فرموده است: «إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی إِذَا أَرَادَ بِعَبْدٍ خَیْراً، لَمْ یُمِتْهُ حَتَّی یُرِیَهُ الْخَلَفَ؛[1] هرگاه خداوند، خیر بنده ای را بخواهد، او را نمی میراند تا اینکه جانشینش (فرزندش) را به او نشان دهد.»
هر یک از والدین و فرزندان نسبت به یکدیگر حقوق و تکالیفی دارند که باید به آن توجه کرده و به مرحله عمل برسانند. در این مقال سعی می شود تا به تکالیف والدین نسبت به فرزندان از منظر امام رضا(ع) پرداخته شود:
گفتن اذان و اقامه در گوش کودک

نیکی به پدر و مادر در کلام گهر بار امام رضا(علیه السلام)

Full Image

صدوق قال: حدّثنا علىّ بن أحمد قال: حدّثنا محمّد بن أبى عبدالله عن محمّد بن إسماعیل عن علىّ بن العباس قال: حدّثنا القاسم بن الربیع الصحّاف عن محمّد بن سنان أنّ الرضا علیه السلام کتب إلیه [فیما کتب من جواب مسائله]: حرّم الله عقوق الوالدین لما فیه من الخروج من التوفیق لطاعة الله عزّوجلّ و التوقیر للوالدین، و تجنّب کفر النعمة و إبطال الشکر و ما یدعو من ذلک إلی قلّة النسل و انقطاعه، لما فى العقوق من قلّة توقیر الوالدین و العرفان بحقّهما و قطع الأرحام و الزهد من الوالدین فى الولد و ترک التربیة لعلّة ترک الولد برّهما.
صدوق(رض) گوید: علی بن احمد ما را چنین حدیث کرد که محمد بن ابی عبدالله از محمد بن اسماعیل، از علی بن عباس ما را حدیث کرد و گفت: قاسم بن ربیع صحّاف، از محمد بن سنان نقل نمود که امام رضا(ع‌) به او ضمن پاسخ به سؤالاتش نوشت: خداوند آزردن و نافرمانی از پدر و مادر را حرام نموده چون در آن خروج از توفیق اطاعت‌ خداوند عزّوجلّ است،

خواص انگور و مشتقات آن از نگاه امام رضا (ع)

Full Image

* اولین خاصیت انگور برطرف کردن آثار افسردگی و ایجاد روحیه شادابی است. به نقل از پیغمبر (ص) آمده است: نوح (ع) به خدا شکایت کرد از غم و غصه، خدا بر او وحی نمود که انگور بخور زیرا انگور غصه را از بین می‌برد. (1)

* خاصیت دیگر انگور کمک به گوارش و هضم غذا است. امام رضا (ع) درباره مصرف انگور از پدرانش از رسول خدا (ص) نقل می‌کنند که فرمودند: انگور را دانه دانه بخورید که گوارا و هضم‌کننده می‌شود. (2)

* امام رضا (ع) همچنین از آن به عنوان غذای کامل یاد کرده و درباره امیر مۆمنان حضرت علی (ع) نقل می‌فرماید که ایشان نان را با انگور می‌خوردند. (3)

امانتداری و راستگویی در کلام گهربار امام رضا(علیه السلام)

Full Image

المفید بإسناده عن أبى الحسن الرضا عن آبائه عن أمیرالمؤمنین عن رسول الله صلوات الله و سلامه علیهم أجمعین عن الله عزّوجلّ قال: آمرکم بالورع و الاجتهاد و أداء الأمانة و صدق الحدیث و طول السجود و الرکوع و التهجّد باللیل و إطعام الطعام و إفشاء السلام.
مفید به اسناد خود از ابوالحسن الرضا از پدرانش از امیرالمؤمنین از رسول خدا- صلوات الله و سلامه علیهم اجمعین- از خداوند عزّوجلّ که فرمود: شما را به ورع، اجتهاد، ادای امانت، راستی سخن، طولانی کردن سجده و رکوع، شب زنده‌داری، غذا دادن و بلند سلام کردن امر می‌کنم.